Çin toplama kampının mağduru yaşadıklarını anlattı: Bize zorla iğne yapıp ilaç içirdiler
Seher Alp
5 min read
Doğu Türkistanlı Çin toplama kampı mağduru ve şahidi Kazak Türkü Jazira Asenkizi geçtiğimiz mayıs ayında Almanya’nın Münih kentindeki Doğu Türkistan Ulusal İstişare Kurultayı’na katılarak Çin’in toplama kamplarındaki Uygur, Kazak ve öteki Türk tutuklulara yapılan insanlık dışı baskı ve zulümlerini anlattı.
Uyghurnet.org’da yer alan habere nazaran, Asankizi yaşadıklarını şöyle anlattı:
“1986 yılında Doğu Türkistan’ın Altay Vilayeti Cemeney ilçesinde dünyaya geldim. Tahsilimi Edebiyat üzerine yaptım ve birebir vakitte bir müellifim. Bunun yanında ticaret ile de iştigal ediyordum. 3 Haziran 2017’de Çin polisince gözaltına alındım ve bir toplama kampında hapsedildim. Çin tipi toplama kampında 1,5 yıl tutuklu kaldım. 25 Aralık 2018’de bir gece yarısı hür bırakıldım. 10 Haziran 2019’da yasal olarak Kazakistan’a göç ettim ve o yılın son aylarında Kazakistan vatandaşı oldum.”
“KİTAPLARIMI VE KAZAKİSTAN SEYAHATİMİ SORGULADILAR”
“Ben bir edebiyatçı ve muharrir olduğum için konutumda hepsi Çin devletinin müsaadesiyle basılan 5 bin civarında kitabım vardı. Ayrıyeten, ticaret için birkaç defa Kazakistan’a gittim. Bana sorgulanma esnasında bunlara ilişkin sorular yönelttiler. 5 bin civarındaki kitaplarımı neden topladığım ve meskeninde bulundurduğumun sebebini sordular. Ayrıyeten, Kazakistan’ın bir terör devleti olduğunu sav ederek oraya neden gittiğimi sordular.”
“KAMPTA BİZE VERİLEN YİYECEKLER HAYVANLARA VERİLENLERİN AYNISIYDI”
“Toplama kampında içinde tuvalet ve duşu bulunan tabanı beton olan 20 metrekarelik bir odada 19 kişi kalıyorduk. Soğuk betonun üstünde 19 şahısla yatıyorduk. Birlikte kaldığımız 19 bayanın içinde 19-20 yaşlarında genç kızlar ile 60 ve üzeri yaşlarda bulunan yaşlı hanımlar da vardı. Kaldığımız hücrede 60 yaşında bir bayan öğretmen de vardı.”
Yaşadığım Altay vilayetinin çoğunluğu Kazak Türkleri olduğu için kampta tutulanların çoğunluğu da kazak idi. Tutulduğum kampta yaklaşık 600-800 kişi olduğunu iddia ediyorum. Bunlardan yaklaşık 10 kişi Uygur, 30 kadarı ise Tungan(Çinli Müslüman = Hui) idi. Kaldığımız koğuş hem kışın hem de yazın ebediyen soğuktu. Buhar, kışın kasıtlı olarak kapatılıyordu. Kışın soğuk suyla banyo yapıyorduk. Giysilerimizi soğuk suyla yıkadık. Bize verilen yiyecekler hayvanlara verilenlerin aynısıydı.”
“BİZE AZAP EDEREK İŞLEMEDİĞİMİZ CÜRÜMLERİ İTİRAF ETMEYE ZORLUYORLARDI”
“Kazak tutuklular Kamptan özgür bırakıldığımızda Uygurlar ve Tunganlar özgür bırakılmadı. Bizimle birlikte özgür bırakılan 2 Uygur bir hafta sonra bunları tekrar tutuklayarak kampa hapsetmişler.
Toplama kampında ‘karanlık oda’ olarak isimlendirilen bir hücre vardı. Burası tutukluların azap edildiği azap odası idi. İnsanları bir sandalyeye oturtup onlara azap ediyorlardı. Bu sandalyenın ismi “kaplan sandalyesi” idi. Bazen hiç oturmamıza müsaade vermeden 4-5 saat mühlet ile ayakta durdurularak cezalandırılıyorduk. Çinli polisler sorgu esnasında tutuklulara azap ederek işlemediğimiz kabahatleri itiraf etmeye zorluyorlardı.
Kaldığım kamp Kazakistan’da 80 kilometre uzaklıkta ve nispeten öbür kamplara nazaran koşulları daha hafifti. Bizler buna karşın bu kampta çok büyük zahmetler ve acılar çektik. Özgür bırakıldıktan sonra öbür kamplarda tutuklu kalanlarla konuştum. Kaldıkları kamplarda kuralların çok makus ve ağır olduğunu hatta kimileri taciz ve cinsel hücumlara maruz kaldıklarını ağlayarak anlattılar. Onların isimlerini sizlere söyleyemem. Zira onların hayatları tehlikeye girer. Zira onlar hala oradalar.”
“BU 3 SORUYU SORMAYIN”
Cemeney’deki kampta bize hiç durmadan daima olarak zorla siyasi ve ideolojik eğitimler veriliyordu. Ben kamp öğretmenine ‘Bizi ne vakit hür bırakacaklar?’, ‘Neden soğukta yatıyoruz?’, ‘Verilen yemekler neden çok makûs?’ sorularını sorduğumda, “Bu 3 soruyu bir daha asla bize sormayın. Zira bunların cevaplanması yasak” demişti.”
“GELECEKTE YALNIZCA ÇİN LİSANI İLE ÇİN PARASI KULLANILACAK”
“Her gün ÇKP Başkanı Xi Jinping’in konuşmalarını ve bilhassa Afrika ziyareti manzaralarını seyretmek zorunda idik. Bize ders veren öğretmenler, “Afrika ülkeleri çok yoksul ve onlara maddi yardımda bulunuyoruz. Yardımdan maksadımız Afrika’yı Çinlileştirmek. Afrikalılarla evlenmek ve onları Çinlileştirmekle ilgilidir. Çinceyi uygun öğreniniz. Gelecekte dünyada yalnızca Çin lisanı ile ve Çin parası kullanılacak. Çinceyi yeterli öğrenirseniz bunun faydasını görürsünüz.” formunda bize telkinde bulunuyorlardı.”
“BİZE VERDİKLERİ İĞNE VE İLAÇLARLA AKLIMIZDAKİLERİ UNUTTURDULAR”
“Çin toplama kamplarında kalanların tamamının hayatlarında anormallik ve bilhassa unutkanlık vardır. Örneğin ben bir binaya girdiğimde katları unutuyor ve karıştırıyorum, sıkışıp kalıyorum. Alışveriş için pazara gittiğimde kendi başıma alışveriş yapamıyorum. Birisi benim yanımda olmalı ve yardım etmesi gerek. Edebiyatla ilgileniyordum. 5000’e yakın kitabım vardı. Kazakistanlı Muhtar Şahanov, Mukagali Makataev, Maraltay üzere Kazak şair ve müelliflerin şiirlerini ezberlerdim. Hangi şiirin hangi sayfada olduğunu bile hatırlayabiliyordum. Şu anda ise tek bir mısra şiiri bile hatırlamıyorum. Çin, biz tutuklulara zorla bilinmeyen iğneler ve bilmediğimiz ilaç vererek aklımızdaki her şeyi unutturmuş olduğunu düşünüyorum. Kampa giren herkes için durum böyledir.
Kamplardan hür bırakılan bizlerde ortak sorun şu: Hayata ilgisiz, devamlı uyumak istiyor ve geçmişi tam hatırlayamamak. Yalnızca toplama kamplarında gördüklerinden ve zorla öğretilenlerin dışında hiçbir şey hatırlayamıyoruz. Biz kamp mağdurları hiçbir şey hatırlamayan hayata ilgisiz birer işe yaramaz nesne haline getirilmiş bulunuyoruz.
Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da kurduğu Çin tipi Nazi/toplama kamplarından Kazakistan idaresinin teşebbüsleri sonucunda kurtarılan yüzlerce kamp mağduru Kazak Türkleri bulunmaktadır. Bunların tamamı ruhsal olarak rahatsızlar. Ortak kahırları daima korkaklık ve unutkanlıktır. Ben bütün bu hastalıkların sebebi olarak, Çin kampında bize zorla verilen ilaçlar, bize mecburi olarak yapılan iğneler olduğunu düşünüyorum.
Kazakistan’da faaliyet gösteren Milletlerarası Türel Yardım Kümesi isminde bir ajans var. Bu örgüt şimdiye kadar Çin toplama kamplarından kurtarılarak Kazakistan’a gelebilen yaklaşık 50 kamp mağduruna sıhhat dayanağı veriyor. Bunlar aylarca hastanelerde yatarak ruhsal tedavi görüyor ve anormallikten ve depresyondan kurtarılmaya çalışılıyor.
